Journal of Kermanshah University of Medical Sciences
Volume:13 Issue: 4, 2010

از بین بیماران بستری شده در بخش مراقبت های ویژه، گروهی که تحت ونتیلاتور مکانیکی هستند و یا سابقه اختلال انعقادی دارند بیشتر مستعد ایجاد استرس اولسر و خونریزی گوارشی هستند. روش رایج پیشگیری از استرس اولسر در ICU، تزریق H2 بلوکرها است. هدف از این بررسی، مقایسه تاثیر نوع خوراکی امپرازول با رانی تیدین تزریقی، از طریق بررسی میزان اسید معده است. در این مطالعه تجربی، 40 بیمار تحت ونتیلاتور در دو گروه 20 نفری با شرایط یکسان، تحت پروفیلاکسی با آمپول رانی تیدین 50 میلی گرم، دو بار در روز و 40 میلی گرم کپسول امپرازول، یک بار در روز قرار گرفتند. قبل از مصرف دارو، PH معده اندازه گیری شد. بعد از مصرف دارو نیز PHمعده به وسیله دستگاه Chorning به فواصل 8 ساعت در روز و به مدت 3 روز متوالی اندازه گیری شد. مقادیر به دست آمده با نرم افزار SPSS و با آزمون تی تحلیل گردید. افزایش PH معده، بعد از دریافت دارو در هر دو گروه، نسبت به قبل از دارو از نظر آماری معنادار بود. مقایسه تاثیر دو دارو مؤید تاثیر بیشتر امپرازول نسبت به رانی تیدین بود این اختلاف از نظر آماری معنادار بود (001/0P

طب فشاری، یکی از روش های مؤثر درمان درد در شرایط مختلف است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثربخشی طب فشاری در تسکین سردرد میگرنی بود. مطالعه نیمه تجربی حاضر به منظور مقایسه شدت و مدت سردرد در دو گروه طب فشاری (22 نفر) و پلاسبو (22 نفر) انجام گرفت.گروه های مورد مطالعه به روش نمونه گیری آسان و جایگزینی تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، شامل پرسشنامه اطلاعات فردی، فرم خودگزارش دهی مشخصات درد و به کارگیری طب فشاری بود. شدت سردرد از طریق مقیاس عددی صفر تا 10 اندازه گیری و توسط بیماران گزارش گردید. مداخله برای گروه طب فشاری، شامل آموزش به کارگیری این روش در نقاط صحیح توسط خود بیمار و در گروه پلاسبو، به کارگیری طب فشاری در نقاط کاذب و بی اثر بود. داده ها در دو مرحله قبل و بعد از مداخله، در دوگروه طب فشاری و پلاسبو جمع آوری و با یکدیگرمقایسه شدند. میانگین شدت درد و طول مدت سردرد در گروه طب فشاری بعد ازمداخله نسبت به قبل از آن، اختلاف معناداری را نشان نداد. میانگین شدت و مدت سردرد در دو گروه پلاسبو و طب فشاری، بعد از مداخله اختلاف معناداری نداشت. کاهش شدت و مدت سردرد در بیمارانی که طب فشاری را به کار گرفتند در مقایسه باگروه پلاسبو تایید نشد. این وضعیت می تواند به دلیل تاثیرات پلاسبویی فشار و تلقین پذیری تعدادی از بیماران باشد.

علایم جسمانی، ادراک استرس و خودکارآمدی در بین دانشجویان سیگاری و غیرسیگاری متفاوت است. مطالعه حاضر با هدف بررسی علایم جسمانی، ادراک استرس و خودکارآمدی دانشجویان سیگاری و غیرسیگاری انجام شد. نمونه آماری، شامل 200 نفر دانشجو (100 نفر سیگاری و 100 نفر غیرسیگاری) بود که به صورت داوطلبانه انتخاب شدند و چک لیست علایم جسمانی و مقیاس های ادراک استرس و خودکارآمدی را تکمیل کردند. در میان دانشجویان سیگاری، بیشترین میزان علایم جسمانی شامل سرفه های مزمن (0/20%)، بیماری های تنفسی (0/17%)، مشکلات ریوی (0/17%)، سردردهای حاد(0/9%)، سرگیجه و تهوع (0/9%)، خستگی و ناتوانی بدنی (0/8%)، سردردهای مزمن (0/6%) و بیماری های قلبی عروقی (0/6%) بوده است. نتایج آزمون تی نشان داد که میانگین ادراک استرس منفی در دانشجویان سیگاری، به طور معنادار بیشتر از دانشجویان غیرسیگاری بود. میانگین ادراک استرس مثبت و خودکارآمدی در دانشجویان غیرسیگاری، به طور معنادار بیشتر از دانشجویان سیگاری بود. نتایج از وجود علایم جسمانی در میان دانشجویان سیگاری و استرس ادراک شده مثبت و خودکارآمدی بالاتر در دانشجویان غیرسیگاری حمایت می کند. بنابراین آموزش راهبردهای مقابله با استرس به دانشجویان و توجه مراکز مشاوره دانشجویی به تقویت خودکارآمدی در میان دانشجویان پیشنهاد می شود.

چکیده مصرف سیگار به عنوان یک عامل مهم در کاهش کمیت و کیفیت زندگی، شناخته شده و عامل خطرزای مهمی در ابتلا به بسیاری از بیماری ها است. این مطالعه با هدف تعیین شیوع مصرف سیگار و عوامل مرتبط با گرایش به آن در بین دانش آموزان دختر دبیرستان های شهر کرمانشاه در سال 1383 انجام شد. در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، به روش نمونه گیری دومرحله ای (خوشه ای، تصادفی)، 3150 دانش آموز دختر دبیرستانی از سه منطقه آموزش و پرورش انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها، پرسشنامه برگرفته از پرسشنامه WHO در پروژه غربالگری مصرف دخانیات در جوانان) (GYTSبود. داده ها با نرم افزار SPSS و آزمون های آماری تی مستقل و کای دو تجزیه و تحلیل شدند. 15درصد دانش آموزان دختر دبیرستان های شهر کرمانشاه، تجربه مصرف سیگار داشتند. میانگین سنی دانش آموزان سیگاری، 17/1± 36/16سال و میانگین سن شروع مصرف سیگار، 07/2±99/13 سالگی بود. دانش آموزان سیگاری، مهم ترین عامل گرایش به سیگار را، تشویق دوستان و اطرافیان ذکر کردند (6/42%). بین میزان آگاهی از عوارض سیگار و مصرف آن رابطه معکوس معناداری وجود داشت (001/0P

روش های بی حسی ناحیه ای نخاعی، مؤثرترین راه ها برای از بین بردن دردهای زایمانی است. روش ترکیبی نخاعی اپیدورال، به عنوان یکی از روش های بی دردی، ممکن است با عوارض کم تری همراه باشد. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر روش ترکیبی نخاعی اپیدورال بر پیشرفت زایمان و بررسی عوارض آن است. در این کارآزمایی بالینی تصادفی، 220 خانم باردار که شرایط انجام زایمان طبیعی را دارا بودند، در مرحله فعال زایمان، به طور تصادفی در دو گروه بی حسی نخاعی- اپیدورال و گروه شاهد با درد طبیعی زایمان، قرار گرفتند. چگونگی پیشرفت زایمان، لزوم انجام سزارین و بعضی عوارض مادری و جنینی در دو گروه، بررسی و ثبت گردید. برای مقایسه دو گروه، از آزمون مجذور کای و آزمون تی استفاده شد. نیاز به عمل سزارین در گروه زایمان با درد طبیعی، بیشتر (1/9%) و در گروه زایمان بی درد، کم تر (6/3%) بود اما این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. مرحله دوم طولانی شده زایمان، سردرد و هیپرترمی بعد از زایمان در گروه زایمان بی درد، به طور معنادار بیشتر بود. در این مطالعه، به کارگیری روش بی حسی ترکیبی نخاعی- اپیدورال، باعث کاهش سزارین شد. این روش، عوارض مادری سردرد و هیپرترمی بعد از زایمان را افزایش داد. با توجه به کم بودن عوارض، به نظر می رسد به کارگیری این روش، برای بی دردی در زایمان طبیعی، مؤثر و مفید باشد.

خشونت علیه زنان یکی از معضلات اجتماعی است که تاثیری منفی بر سایر اولویت های بهداشتی، مانند سلامت مادران، تنظیم خانواده و بهداشت روان دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین شیوع خشونت و برخی از عوامل مؤثر بر آن در زنان شهر اراک انجام شده است. مطالعه مقطعی- تحلیلی حاضر، بر روی 1037 نفر از مادران شهر اراک انجام گردید. روش جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه ای مشتمل بر مشخصات جمعیت شناختی زن و شوهر، انواع سوء رفتار (جسمی، کلامی، عاطفی و مالی) و عوامل مؤثر در بروز سوء رفتار بود. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون های آنالیز واریانس و مجذور کای دو، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. شایع ترین فرم سوء رفتار، به ترتیب سوء رفتار عاطفی (6/64%)، کلامی (1/57%)، مالی (3/32%) و جسمی (8/26%) بود. همچنین ارتباط معناداری بین بروز سوء رفتار و میزان تحصیلات، شغل، درآمد همسر، سابقه بیماری عصبی در زن یا شوهر، اعتیاد همسر و تعداد فرزندان مشاهده شد. بیشتر زنان مورد مطالعه، تحت تاثیر انواعی از سوء رفتار قرار داشتند. بنابراین می توان با افزایش آگاهی زنان متاهل، دختران و خانواده ها در خصوص عوامل مؤثر در بروز سوء رفتار، گامی در جهت کاهش و تعدیل عوامل مذکور برداشت.

استفاده مکرر از حشره کش ها ممکن است مقاومت سوسری آلمانی را نسبت به سموم حشره کش توسعه دهد. این مطالعه به منظور تشخیص مقاومت سوش های جمع آوری شده سوسری آلمانی از بیمارستان ها نسبت به حشره کش های کاربامات و فسفره طراحی شد. وضعیت مقاومت در 9 سوش جمع آوری شده سوسری آلمانی از بیمارستان ها نسبت به دو حشره کش کاربامات (بندیوکارب و کارباریل) و دو حشره کش فسفره (مالاتیون و کلرپیریفوس)، با روش آزمایش ظروف شیشه ای تشخیص داده شد. برای تشخیص مقاومت سوش های نر بالغ، نسبت به سموم حشره کش، سطح حساسیت هر یک از سوش ها با سطح حساسیت یک سوش حساس شاخص، براساس میزان مرگ و میر حاصل از تماس آن ها با یک غلظت تمایزی مقایسه شد. نتایج آزمون های مرگ و میر چهار حشره کش با نرهای بالغ سوش حساس، نشان داد که غلظت های تمایزی به ترتیب عبارتند از کلرپیریفوس(mg/m263/6)، بندیوکارب (mg/m2 34/66)، مالاتیون (mg/m214/179) و کارباریل (mg/m2 11/390). از 9 سوش نر بالغ، دو سوش به بندیوکارب و دو سوش به کاربایل مقاوم بودند. برخی از سوش ها نیز طیف وسیعی از تحمل را نسبت به مالایتون و کلرپیریفوس نشان دادند. حشره کش های کاربامات، به علت توسعه مقاومت در سوش های سوسری آلمانی، دارای کارآیی لازم در کنترل نیستند. به دلیل افزایش مقاومت به حشره کش های ارگانوفسفره، استفاده از این حشره کش ها توصیه نمی شود. پیشنهاد می شود که مکانیسم های مقاومت نسبت به کلرپیریفوس مطالعه شود تا امکان مصرف تناوبی این ترکیب با حشره کش های گروه پیروتروئید مورد ارزیابی قرار بگیرد.

یکی از مهم ترین اجزاء تکنولوژی آموزشی، طراحی اهداف آموزشی توسط مدرسین است. ضروری است مدرسین علوم پزشکی با روش های مختلف ارزشیابی، دستیابی به اهداف آموزشی را ارزیابی نمایند. یکی از روش های ارزشیابی، استفاده از نظرات دانشجویان است. این مطالعه با هدف بررسی نظرات دانشجویان پزشکی از دستیابی به اهداف آموزشی کارآموزی های بالینی در بیمارستان امام رضا (ع)کرمانشاه در سال 1387 صورت گرفت. در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، 135 دانشجو در مقاطع کارآموزی و کارورزی پزشکی با روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه پژوهشگر ساخته ای بود که روایی صوری ومحتوی آن با استفاده از نظرات پانزده نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و پایایی آن با انجام یک مطالعه مقدماتی و استفاده از فرمول اسپیرمن-براون (86/0=r) محاسبه گردید. داده ها با نرم افزار آماری13 SPSS- تجزیه و تحلیل آماری گردید. 1/11درصد شرکت کنندگان در حد ضعیف، 2/85 درصد در حد متوسط و 7/3 درصد در حد مطلوب به اهداف آموزشی، دستیابی پیدا کرده بودند. تفاوت آماری معناداری بین میزان دستیابی به اهداف آموزشی با جنس و سال تحصیلی و مقطع تحصیل نبود. اما تفاوت های آماری معناداری بین میزان دستیابی به اهداف آموزشی با ارایه اهداف در ابتدای دوره کارآموزی، معرفی روش های ارزشیابی و ارایه برنامه آموزش در بخش اورژانس وجود داشت. امکان افزایش دستیابی دانشجویان پزشکی به اهداف آموزشی کارآموزی های بالینی، با استفاده از برگزاری جلسه توجیهی ابتدای دوره، ارایه اهداف آموزشی و روش ارزشیابی و استفاده از برنامه های آموزشی در بخش اورژانس وجود دارد.

گرچه بیماری جذام از بیماری های بومی ایران است ولی در سال های اخیر، میزان آن در جهان کاهش یافته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اپیدمیولوژیک موارد شناسایی شده بیماری جذام در 6 سال اخیر در استان کرمانشاه انجام گرفته است. این مطالعه یک بررسی توصیفی است که طی آن اطلاعات کلیه بیماران جدید جذامی استان کرمانشاه از سال 86-1381 در مرکز کنترل بیماری جذام جمع آوری شد. سپس داده ها با استفاده از نرم افزار آماری Stata مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این مطالعه از شاخص های آمار توصیفی استفاده گردید و با تقسیم تعداد موارد شناسایی شده بر جمعیت کل استان، بروز سالیانه نیز محاسبه شد. در مجموع، 41 مورد جذام طی مدت شش سال ثبت گردید. از این 41 مورد، 3 مورد خارج استانی بودند. بالاترین میزان بروز در سال 1382 (14 مورد) و کم ترین آن در سال 1383 (3 مورد) بود. میانگین سنی بیماران 9/13±6/49 بود. شایع ترین محل بروز ضایعات پوستی در اندام فوقانی و تحتانی (10 مورد) بود. در مجموع، 32 مورد از بیماران از نوع لپروماتوز بودند. شهرستان های کرمانشاه، جوانرود و ثلاث باباجانی به ترتیب دارای بیشترین موارد شناسایی شده بودند ولی میزان بروز در همه سال های مورد بررسی، کم تر از 1 در 100000 بود. با توجه به معیارهای سازمان بهداشت جهانی، می توان چنین نتیجه گیری کرد که بیماری جذام در حال حاضر در استان کرمانشاه در مرحله حذف قرار دارد و بعید به نظر می رسد که حتی اضافه کردن موارد احتمالی شناسایی نشده جذام بتواند این نتیجه را عوض کند.

پایش دایمی آلودگی ها و بیماری های عفونی شایع در جوامع مختلف، یکی از نیازهای مهم برای برنامه های بهداشتی- درمانی کشور است. این مقاله ضمن ارزیابی آخرین مطالعات موجود در مورد آلودگی های انگلی روده ای در شهرستان کرمانشاه، روند تغییرات حاصله در الگوی آلودگی های مزبور در این شهرستان را طی دهه های اخیر بیان می کند. در این مطالعه مروری از موتورهای جستجوگر اینترنتی، مقاله ها، پایان نامه ها، کنگره ها، طرح های پژوهشی، کتاب های انگل شناسی و اطلاعات منتشرنشده طی سال ها و دهه های اخیر، استفاده و اطلاعات موجود در مورد انگل های روده ای انسانی در شهرستان کرمانشاه گردآوری شد. در ادامه، وضعیت موجود این آلودگی ها و روند تغییرات آن ارزیابی و مقایسه گردید. یافته های آخرین مطالعه در جامعه شهری و روستایی کرمانشاه، حاکی از وجود حداقل ده نوع انگل کرمی و تک یاخته ای در این شهرستان است. به طور کلی میزان شیوع آلودگی های کرمی و تک یاخته ای در این شهرستان 6/7 درصد و بیشتر مربوط به تک یاخته ها است. ژیاردیالامبلیا با شیوع 9/6 درصد شایع ترین تک یاخته بیماری زای روده ای است. مقایسه نتایج مطالعات گذشته و اطلاعات جدید موجود در برخی مراکز آزمایشگاهی تشخیصی، نشان دهنده کاهش قابل توجه در میزان و انواع آلودگی های انگلی روده ای در شهرستان کرمانشاه است.

فلج دوره ای با پتاسیم نرمال، یک اختلال اتوزومال غالب است که به واسطه اختلال در عملکرد طبیعی زیر واحد آلفای دریچه های وابسته به ولتاژ عضلات اسکلتی، ایجاد می گردد و به صورت فلج عضلات اسکلتی در حضور سطح سرمی نرمال پتاسیم، خود را نشان می دهد. هر چند که این اختلال در مطالعات زیادی مورد بررسی قرار گرفته است اما تظاهرات قلبی همراه با آن بسیار نادر است. گزارش مورد: بیمار یک مرد 21 ساله بود که با فلج چهار اندام، طپش قلب و دردهای آتیپیک به بیمارستان امام علی (ع) کرمانشاه مراجعه کرد. تظاهرات نوار قلبی این بیمار، شامل بلوک درجه اول گره دهلیزی بطنی، اکستراسیستول بطنی به صورت Bijeminated و تغییرات شدید ST-T در لیدهای پری کوردیال بود. میزان پتاسیم در هنگام مراجعه، meq 4 و میزان CPK و آلدولاز، نرمال بود. اکوکاردیوگرافی و تست ورزش بیمار نیز طبیعی گزارش شد. پس از چهار روز معالجه بیمار با استازولامید، ضعف عضلانی و تغییرات الکتروکاردیوگرافی کاملا به حالت طبیعی برگشت نمود. درمان این بیمار، نتیجه خوبی در پی داشت.

چکیده: با توجه به نقش کمیته های بیمارستانی در کمک به برنامه ریزی، سازماندهی و هماهنگی فعالیت های بیمارستانی، پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت کمیته های بیمارستانی در بیمارستان های آموزشی کاشان صورت گرفت. روش پژوهش، مصاحبه با مسئولین کمیته های بیمارستانی و مشاهده صورتجلسات کمیته ها بود. تعداد جلسات تشکیل شده، 402 جلسه و میانگین تعداد اعضای شرکت کننده در جلسات، 7 نفر بود. از کل 2068 مصوبه، 1292 مصوبه تحقق یافته بود. با تشکیل منظم و کارآمد کمیته های بیمارستانی، کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و سایر عملکرد بیمارستانی ارتقاء یافته و به تبع آن رضایت مشتریان بیمارستان فراهم می شود.

سردبیر محترم مقاله سیابانی و همکاران "مشکلات آموزشی دانشکده پزشکی کرمانشاه از دیدگاه دانشجویان پزشکی" چاپ شده در شماره 41 آن مجله (1)، مورد توجه اینجانب قرار گرفت. در این زمینه، نکات متعددی قابل طرح هستند. مهم ترین مشکل بررسی انجام شده، تعداد دانشجوی انتخاب شده است. نظرسنجی از 24 دانشجو از چهار دوره علوم پایه ، فیزیوپاتولوژی، کارآموزی و کارورزی (6 دانشجو در هر مقطع)، ضعف جدی کار انجام شده است. در هر ترم، حدود 100 تا 200 دانشجو در هر یک از مقاطع رشته پزشکی وجود دارند. آیا بررسی نظرات 6 نفر از یک دوره آموزشی، می تواند منعکس کننده نظرات تمامی آنان باشد؟! در حالی که در مطالعات مشابه از تعداد 400 نفر (2) و یا بیشتر، استفاده شده است. نکته مهم تر این که معیار انتخاب دانشجویان فوق، مشخص نیست. نویسندگان نحوه انتخاب، سن، جنس، معدل و تعداد دفعات مشروطی دانشجویان مذکور را بیان نکرده اند. بدیهی است که اختلاف جدی بین دانشجویان پزشکی موفق و ناموفق (3)، وجود داشته و هر یک مشکلات خاص خود را دارند. شمس و همکاران (1385)، مشکلات اصلی دوران تحصیلی دانشجویان را مشکلات روان شناختی (7/43%)، مالی- رفاهی (8/30%)، فردی- خانوادگی(2/30%) و خدمات آموزشی(29%) دانستند (2). بنابراین شاید بتوان حلقه مفقوده تحقیق سیابانی را خود دانشجویان دانست. اجرای یک برنامه آموزشی هدفمند برای دانشجویانی با زمینه علمی متفاوت و اختلاف جدی سطح علمی (با رتبه کشوری زیر هزار در مقایسه با بالای ده هزار در یک ورودی) با مشکلات جدی همراه است. انتخاب عنوان مقاله نیز نمایان گر جهت گیری از پیش تعیین شده در این زمینه است زیرا در بررسی منابع علمی موجود، عنوان مشابهی در مورد سایر دانشکده های پزشکی یافت نشد و اغلب مطالعات در زمینه خاصی، مثلا مشکلات آموزش بالینی و یا آموزش سرپایی، از دیدگاه اساتید و دانشجویان، مدنظر قرار گرفته است. انتخاب عنوان کلی فوق، حیطه گسترده ای از مسایل مختلف را می گشاید که با مطالعه مقاله به مشکلات آن برخورد می کنیم. به نظر اینجانب اکثر نویسندگان مقاله، حضور مستمر و فعال در امر آموزش دانشجویان پزشکی نداشته اند که می تواند در شناسایی مشکلات واقعی آموزش پزشکی، تاثیرگذار باشد. نویسندگان در بخشی از مقدمه از کاهش کیفیت کار دانش آموختگان رشته پزشکی نوشته اند. اما رفرنس و بررسی علمی که منجر به این نتیجه گیری شده است را بیان نکرده اند. بخشی از مطالب بیان شده توسط دانشجویان مورد مطالعه، فاقد اساس علمی است و از عدم اطلاع آنان ناشی شده است. همچنین این دانشکده، عضو هیات علمی که پزشک بوده و دارای مدرک PhD باشد MD-PhD)) ندارد. منابع اعلام شده برای تدریس و امتحان، منابع رسمی وزارتی هستند و حجم و سرفصل دروس نیز توسط مراجع ذیصلاح وزارتی تعیین می شوند که تغییرات جزیی آن، فقط با مجوز شورای آموزشی دانشگاه امکان دارد. برخی مطالب دیگر نظیر تدریس بد اساتید، زجرآور بودن کلاس ها، علمی نبودن محیط دانشکده، کلی گویی و غیرقابل استناد و پی گیری علمی است. در بحث مقاله به عدم انتخاب روش های تدریس فعال و دانشجومحور از سوی اساتید اشاره شده است. انتخاب این روش ها به شرایط خاص، آمادگی، ابزار و امکانات نیازمند است و اغلب به دلیل تعداد زیاد دانشجویان رشته پزشکی و کمبود وقت، قابل اجرا نیست. نمی توان از دانشجویانی که ترجمه، تحقیق و بسیاری از وظایف های خود را با پرداخت هزینه به مراکز و افراد دیگر می سپارند انتظار حضور در آموزش فعال و دانش محور را داشت. در پایان، باید اذعان داشت که کمبود اعضاء هیات علمی و امکانات آموزشی و پژوهشی، افزایش تعداد دانشجویان، اولویت دادن به مسایل درمانی و بهداشتی و سپس آموزشی و پژوهشی، از مشکلات جدی و کلی آموزش پزشکی است، اما لازم است درمطالعات مرتبط، به تفکیک مقاطع آموزشی رشته پزشکی و استفاده از متدولوژی صحیح (مانند حجم نمونه مناسب و پرسشنامه معتبر) توجه شود.

سردبیر محترم ضمن تشکر از توجه و دقت خوانندگان محترم مجله به محتوای مقالات چاپ شده، درباره نقد جناب آقای دکتر خزاعی (1) در مورد مقاله "مشکلات آموزشی دانشکده پزشکی کرمانشاه از دیدگاه دانشجویان" (2) ذکر نکات زیر ضروری به نظر می رسد. در مطالعات کیفی، حجم نمونه و شیوه نمونه گیری مانند خیلی از قسمت های دیگر، متفاوت از مطالعات کمی است و در آن اشباع اطلاعاتی مهم است نه تعداد نمونه ها. زمانی که اشباع اطلاعاتی حاصل گردد، نمونه گیری متوقف می شود، به طوری که ممکن است تنها 2 نمونه برای رسیدن به پاسخ سؤال تحقیق کافی باشد (5-3). روش پژوهش مطالعه مورد بحث، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بوده (2) و یکی از روش های نمونه گیری در پژوهش های پدیدارشناسی، نمونه گیری هدفمند است (3) و این مطالب در بخش مواد و روش های مقاله مورد بحث، آمده است ولی ظاهرا موردتوجه منتقد محترم قرار نگرفته است. در پژوهش حاضر، ضمن مشورت با مسئولین آموزشی دانشکده پزشکی و مراکز آموزشی درمانی، دانشجویان واجد شرایط، مطابق با هدف پژوهش، انتخاب و دعوت شدند. در این نوع مطالعات، ادعایی در مورد تعمیم پذیری نتایج به کل جامعه پژوهش وجود ندارد. لذا طرح سؤالاتی مانند " آیا بررسی نظرات 6 نفر از یک دوره آموزشی، می تواند منعکس کننده نظرات تمامی آنان باشد؟ !" (1) در نقداین مقاله جای تامل دارد. در مورد نقد عنوان مقاله، عنوان مذکور در هر دو مرحله تصویب طرح تحقیقاتی و پذیرش مقاله برای چاپ، مورد مذاکره قرار گرفته و نظرات اساتید و کارشناسان محترم در آن لحاظ شده و عنوان حاضر، مورد تایید آن ها قرار گرفته است. چنان چه هریک از عناوین موردنظر منتقد محترم، انتخاب می شد همه جوانب تحقیق حاضر را در بر نمی گرفت. عدم وجود عنوان مشابه در مطالعات دیگران نیز دلیلی بر ضعف عنوان این مقاله نیست. در مورد اطلاع نویسندگان از دانشکده پزشکی، ادعایی وجود ندارد. هرچند نویسندگان با مشکلات دانشکده نیز آشنایی خوبی دارند.آن چه از نتایج تحقیق در مقاله آورده شده تنها نکته نظرات دانشجویان است و با وجود این که گروه تحقیق، تمام تلاش خود را برای استخراج اطلاعات صحیح، به کار گرفته اما مسئول درستی و یا نادرستی اظهارات افراد نمونه نیست (2). ضمنا علی رغم ادعای منتقد محترم، دانشکده پزشکی در مقطع علوم پایه، عضو هیات علمی با پایه پزشکی هم دارد. در سایر موارد، منتقد محترم نظرات دانشجویان را مورد نقد قرار داده (1) که در حیطه قضاوت نویسندگان مقاله نمی گنجد، چرا که مقاله فقط بیان کننده نکته نظرات دانشجویان است (2). در خاتمه، قضاوت نهایی در مورد مقاله مذکور و نامه آقای دکتر خزاعی و پاسخ اینجانبان، به عهده خوانندگان فهیم مجله و صاحب نظران می باشد و از نظرات آقای دکتر خزاعی، بار دیگر تشکر و قدردانی می شود.